Wat waren de oorzaken van de beurskrach in 1929?
Dit hoofdstuk gaat over de oorzaken en de aanleiding van de beurskrach en de crisis die hierop volgde. Hierbij gaan we eerst in op de Amerikaanse situatie, waar de Beurskrach plaatsvond. De jaren 20 spelen hierin een grote rol. Na de Beurskrach, breidde de crisis zich uit naar de rest van de wereld.
Oorzaken beurskrach in de VS
Zoals al genoemd is in het artikel de situatie voor de beurskrach, bevond de VS zich in de Roaring Twenties. Het vertrouwen was groot en het leek economisch gezien alleen maar de goede kant op te gaan. Het probleem was echter dat het geld waarmee men meer consumeerde vaak geleend geld was. Dit moest dus ooit terugbetaald worden aan de banken.
Landbouwcrisis
Ook op het platteland werd veel geleend. De investeringen tijdens de oorlog zorgde voor een groei in de productie waardoor men aan de vraag naar landbouwproducten in Europa kon voldoen. Na de oorlog begon Europa zelf weer meer landbouwproducten te produceren, waardoor de Amerikaanse boeren een groot deel van de afzet misliepen en in geldproblemen kwamen. De banken kwamen hierdoor ook in de problemen. Door deze landbouwcrisis op het platteland, waren de banken erg kwetsbaar geworden.
Afname conjunctuurbeweging
Naast de consument en de boeren op het platteland leenden ook veel bedrijven geld. De industrie kon daardoor flink uitgroeien en bereikte in 1929 zijn toppunt. Door dit toppunt begon de koopkracht van de consumenten te dalen, waardoor de afzet ook daalde en fabrieken overschotten begonnen te krijgen. Deze overschotten werden weggewerkt door de productie te verlagen, wat betekende dat bedrijven gedwongen ontslagen moesten verrichten. Dit leidde tot conjuncturele werkeloosheid.
Laag vertrouwen banken
De banken waren dus door de landbouwcrisis kwetsbaar geworden. Naast de landbouwcrisis is daar nog een rede voor te vinden. In Amerika was er in de inkomensverdeling een groot verschil tussen arm en rijk. De armere deel van de bevolking hadden vaak schulden, welke ze niet meer konden aflossen.
Als er bij een bank teveel schulden niet afgelost werden, kon de bank failliet gaan. Ook veel bedrijven hadden geld op deze banken staan, dus bij een faillissement van de bank, waren ook deze bedrijven hun geld kwijt. Een groot deel kon daardoor ook failliet raken. Deze mogelijke situatie zorgde voor een laag vertrouwen in de banken, waardoor men hun spaargeld van de bank afhaalde. Juist deze actie zorgde voor de verkeerde reactie. Doordat er zoveel geld van de bank werd afgehaald, gingen banken juist failliet.
Dawesplan
Toen in 1923 het Dawesplan werd uitgevoerd, werden er dus veel leningen gegeven aan Duitsland. In theorie zou Duitsland weer herstelbetalingen kunnen leveren, waardoor Engeland en Frankrijk hun oorlogsschulden ook weer konden terug betalen aan de VS. Daarnaast zou Duitsland ook de leningen van het Dawesplan zelf terugbetalen, wat een win/win situatie was voor de VS. Maar in praktijk verliep dit anders. De leningen waren nog niet terugbetaald, waardoor de VS in geldnood kwam te zitten.
De Beurskrach en crisis
De koersen op Wallstreet stegen in 1929 enorm. Er was in de jaren 20 een zogenaamde speculatieve bubbel ontstaan. Dit houdt in het kort in dat door het goede vertrouwen, de aandelen sterk in prijs stegen, naar waardes die niet meer realistisch zijn. Toch bleef men de aandelen kopen, omdat men wist dat het voor een nog hogere prijs verkocht kon worden. Elk jaar was er weer voorspoed op de beurs en ook grote winst voor de investeerders.
Dit zou duren tot donderdag 24 oktober 1929, zwarte donderdag. Aan het begin van de dag, begonnen de aandelenkoersen op de New York Stock Exchange te dalen. Om toch nog winst te verkrijgen van de vele aandelen die beleggers bezaten, probeerde ze deze ineens zo veel mogelijk te verkopen. Hierdoor begonnen de koersen te dalen, en werd er nog meer aandelen te koop gezet. Dit ging zo door tot President Hoover besloot om de markt te sluiten. Miljoenen aandelen waren verkocht, en vervolgens niets meer waard geworden. Dit betekende dat het geld waarmee ze gekocht waren, verdwenen was. Ook spaargeld dat op de bank stond was weg, omdat dit door de bank was uitgeleend om er aandelen mee te kopen. De speculatieve bubbel die was ontstaan, was geknapt.
De crisis in de VS die hierop volgde was groots. Er ontstond een hoge werkeloosheid, lonen daalden, en mensen kwamen op straat te staan.
De gevolgen in de VS en de maatregelingen die er getroffen werden, waren de oorzaak voor de verspreiding van de crisis over de rest van de wereld. Al snel nam de handel met het buitenland af. Dit leidde er in andere landen voor dat ze hun afzetmarkt in Amerika kwijt waren. Ook in deze landen ontstonden er grote schulden en een hoge werkeloosheid.
Conclusie: waar is de crisis ontstaan?
Het ontstaan van de Beurskrach en de daaropvolgende crisis vond dus in de VS plaats. De grote welvaart werd ondersteund door geleend geld, wat ooit dus terugbetaald moest worden. Banken waren hierdoor kwetsbaar geworden, maar ook het slechte vertrouwen en de landbouwcrisis zorgde hiervoor. Door een omkeer op de beurs van Wallstreet ontstond er paniek en stortte de koersen in, waardoor veel vermogen verdwenen was. Samen met de oorzaken in de jaren ervoor, zorgde de Beurskrach voor een crisis die uitgroeide naar een gebeurtenis van wereldformaat.
Hier is de nasleep van de crisis goed te zien.
Auteur
Over Alex Mostert
Al toen ik 16 was kocht ik stiekem mijn eerste aandeel. Ondertussen beheer ik beleggen.info al meer dan 10 jaar en help ik mensen graag bij het bereiken van 'financiële vrijheid'. Na een studie bedrijfskunde en psychologie heb ik mij volledig toegelegd op ondernemen: de helft van de tijd in Nederland & de helft van de tijd in het buitenland. Lees hier meer over mij & maak kennis! Laat ook vooral een reactie achter onder het artikel!