De invloed van emoties op beleggen

Emoties hebben een grote invloed op het resultaat dat je behaalt met beleggen. Het maakt niet uit hoe goed je analyses zijn wanneer het je niet lukt om je emoties onder controle te houden. Toch kan je ook profiteren van de aanwezigheid van emoties op de beursvloer. Twee krachtige emoties hierbij zijn angst en hebzucht. In dit artikel lees je alles wat je moet weten over de invloed van emoties op je beleggingen.

(te veel) angst is gevaarlijk

Vrouwen zijn over het algemeen minder zelfverzekerd en dit is te zien in het beleggingsgedrag van de vrouw. Vrouwen zijn vaak voorzichtiger en doen minder transacties in een jaar. Dit kan goed uitpakken, aangezien de transactiekosten in dit geval lager liggen waardoor het rendement juist hoger komt te liggen. Te veel angst kan echter negatief uitpakken.

Veel beleggers maken namelijk de fout om hun emoties hun beleggingsgedrag te veel te laten beïnvloeden. Hierbij speelt verlies aversie of de angst om te verliezen een rol. Mensen hebben een natuurlijke neiging om verliezen en risico’s zoveel mogelijk uit de weg te gaan. Dit zien we overal terug: Nederlanders hebben bijvoorbeeld meer verzekeringen dan nodig.

Voorkom negatieve resultaten door angst

Wanneer je naar het individuele beleggingsgedrag kijkt, heeft verlies aversie vaak een negatief effect op de resultaten. Dit komt doordat beleggers verlies zoveel mogelijk willen voorkomen. Het gevolg is echter dat slechte beleggingen niet worden afgesloten, met de hoop dat deze in de toekomst nog winstgevend wordt. Tegelijkertijd sluiten beleggers winstgevende beleggingen te snel af omdat ze bang zijn om de winst te verliezen.

Het is daarom belangrijk om altijd een plan op te stellen. Bedenk vooraf wanneer je een belegging opent of sluit. Het is hierbij belangrijk dat je de belegging kunt beargumenteren. Wanneer dit niet het geval is, is het niet verstandig om de positie te openen. Door heel rationeel een plan op te stellen, voorkom je dat je op een later moment de mist in gaat. Op die manier heeft de emotie angst geen effect op je.

Als belegger is het ten slotte belangrijker om te accepteren dat altijd winnen onmogelijk is. Economische crisissen en neergangen komen altijd voor en het is belangrijk om hier verstandig mee om te gaan. Laat je niet sturen door je angsten en emoties en neem pas een beslissing zodra je er goed over hebt nagedacht.

Angst voorkomen

Als belegger is angst je grootste vijand. Het is verstandig om deze emotie waar mogelijk zoveel mogelijk te voorkomen. Dit doe je door alleen te beleggen met geld dat je kunt missen. Heb je al direct een ongemakkelijk gevoel bij je nieuwe positie? Dan beleg je waarschijnlijk met teveel geld.

Zelf open ik alleen beleggingen die er niet voor zorgen dat ik ’s avonds wakker lig. Op die manier blijft het leuk.

Profiteer van de emotie angst

Het is als belegger ook mogelijk om te profiteren van angst. Tijdens de economische crisis van 2008 dumpten veel mensen hun aandelen tegen sterk gereduceerde prijzen. De reden achter de beslissing om aandelen te dumpen was zelden rationeel. Onder invloed van de media zag je dat mensen angstig alles verkochten omdat ze er vanuit gingen dat het schip ging zinken.

Juist dit soort momenten van massa hysterie zijn enorm interessant. Wanneer aandelen op massale schaal gedumpt worden, kan je op zoek gaan naar koopjes. Ga bij jezelf na of er een rationele reden ligt achter extreme dalingen van aandeelkoersen die je soms ziet. Wanneer dit niet het geval is, kan je soms een rendement van tientallen procenten behalen.

Dit werkt tijdens een economische crisis, maar ook wanneer een bedrijf het tijdelijk minder goed doet. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer er een schandaal uitkomt. Zo werden er verschillende autofabrikanten beschuldigt van het sjoemelen met uitstoot. Dit leidde tot forse dalingen van autoaandelen, terwijl de bedrijven het nog steeds goed deden. Op de langere termijn volgde er dan ook een opleving.

De koers van Volkswagen nadat het bedrijf bleek te sjoemelen met uitstoot

Hebzucht heeft twee kanten

Wist je dat beleggen nog steeds voornamelijk een mannensport is? Voor iedere vrouwelijke belegger zijn er negen mannelijke, alhoewel dit de laatste tijd ietwat lijkt te veranderen. Mannen hebben vaak een hogere mate van hebzucht en zonder hebzucht is er geen beurs. Is hebzucht echter de beste vriend of meest gevreesde vijand van de professionele belegger?

Laten we het erop houden dat hebzucht een noodzakelijk kwaad is. Zonder hebzucht zou men niet naar een zo hoog mogelijk rendement streven en gewoonweg veilig gaan sparen. Het wordt echter gevaarlijk wanneer de hebzucht zo groot wordt dat de genomen risico’ s te groot worden. Zeker wanneer je handelt door middel van een hefboom is het belangrijk om het hoofd koel te houden en om rekening te houden met de bijkomende risico’ s van een belegging.

Teveel hebzucht is een gevaar

Teveel hebzucht is echter altijd nadelig. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een zogenaamde zeepbel. Een goed voorbeeld hiervan is de enorme stijging van de Bitcoin in 2017 en 2018 gevolgd door een enorme crash. Wanneer mensen elkaar te sterk aansporen om ergens te investeren, kan hebzucht een bepaalde markt gaan leiden.

Wanneer dit gebeurt, kan de daadwerkelijke waarde van een belegging veel lager liggen dan de prijs. Mensen kopen dan simpelweg iets omdat ze verwachten dat het enorm blijft stijgen. Wanneer de onderliggende belegging vervolgens niets waard blijkt te zijn, valt het kaartenhuis in elkaar. Door de eerder beschreven angst kan de koers dan plotseling tientallen procenten dalen.

Laat je niet meeslepen

Het is dan ook erg belangrijk om je niet te laten meeslepen door de emoties van de groep. Wanneer de postman en de melkboer allemaal aangeven dat je een geweldige, nieuwe belegging moet uitvoeren dan kan je het beter niet doen. Vraag jezelf altijd af of er een echt goede reden is om te beleggen in een aandeel. Is die er niet? Dan is er waarschijnlijk sprake van een economische bubbel.

Op welke andere emoties moet je letten?

Naast angst en hebzucht zijn er ook andere emoties waar je op moet letten wanneer je gaat beleggen. Hieronder bespreken we hoe je het beste met deze gevoelens om kunt gaan.

Hoop

Ze zeggen wel eens dat hoop doet leven. Veel beleggers die een aandeel kopen hebben dan ook goede koop dat deze gaat stijgen. Hoop alleen is echter niet genoeg. Onderzoek daarom regelmatig of het bedrijf achter het aandeel nog goed presteert en zorg ervoor dat al je beleggingen worden ondersteund door harde cijfers.

Ook bij actieve handelaren kan hoop tot slechte resultaten leiden. Ze houden een verliesgevende positie te lang open, terwijl deze al lang afgesloten had moeten worden. Hierdoor loopt een klein verlies op tot een enorm groot verlies. Maak daarom altijd gebruik van een stop loss als actieve handelaar, zodat je posities automatisch gesloten worden.

Frustratie

Wanneer je het idee hebt dat je alles goed doet en de resultaten toch tegenvallen, dan kan je gefrustreerd raken. Het kan ook erg frustrerend zijn wanneer je constant je eigen regels breekt. Frustratie is altijd een gevaarlijke emotie. Irritatie kan er namelijk toe leiden dat je onverantwoorde beslissingen neemt en posities opent die je eigenlijk niet had moeten openen.

Wanneer je gefrustreerd bent is het daarom belangrijk om afleiding te zoeken. Pas zodra je objectief naar je beleggingen kunt kijken, ga je weer terug naar je beeldscherm.

Verveling

We leven in een maatschappij vol met constante prikkels en vermaak. Maanden of zelfs jaren wachten tot een aandeel stijgt kan dan ook saai worden. Toch is geduld bij beleggen een schone zaak. Het is daarom belangrijk om je altijd aan je plan te houden. Ben je op zoek naar wat spanning? Maak een ritje in een achtbaan en laat je beleggingen met rust.

Is het vasthouden van aandelen op de lange termijn niet interessant genoeg? Dan kan je het ook overwegen om een daytrader te worden. Als daghandelaar kan je namelijk wel elke dag in actie komen. Voor deze manier van beleggen heb je wel veel meer tijd nodig.

Hoe beleg je zonder emoties?

Uit onderzoek is keer op keer gebleken dat vooral beginnende beleggers vaak kopen op de top en verkopen in een dal. Wanneer je goede resultaten wilt neerzetten dan moet je juist het tegenovergestelde doen. Maar hoe zorg je er nu voor dat emoties een kleinere rol van betekenis gaan spelen bij je beleggingen?

Automatiseer je beleggingen

De eerste manier waarmee je emoties uit je beleggingen kunt halen, is door ze zoveel mogelijk te automatiseren. Het is hiervoor in ieder geval belangrijk om altijd een plan op te stellen. In het plan kan je vervolgens bepalen wanneer en vooral ook waarom je een aandeel wilt kopen en verkopen. Op die manier voorkom je dat je tijdens uitzonderlijke marktomstandigheden een verkeerde beslissing neemt.

Voor veel beleggers is het vervolgens verstandig om je beleggingsaccount met rust te laten. Zorg ervoor dat je hebt ingesteld bij welke waarde je je verlies en winst neemt. Door niet steeds in te loggen voorkom je dat je gestrest raakt wanneer de markt instort en wordt je plan automatisch goed uitgevoerd.

‘Dollar cost averaging’

Natuurlijk wil je als belegger voorkomen dat je op de top instapt en in het dal verkoopt. Een goede manier om dit te voorkomen is door dollar cost averaging toe te passen. Dit is een beleggingsstrategie waarbij je niet in één keer al je geld in een aandeel investeert. Je koopt dan dus niet voor €10.000 aandelen Apple. In plaats daarvan koop je bijvoorbeeld elk jaar voor €1000 aan Apple aandelen.

Het ene jaar ontvang je misschien 5 aandelen en het andere jaar 6 aandelen. Door deze methode toe te passen koop je de aandelen in tegen een gemiddelde prijs en behaal je dus ook een gemiddeld rendement. Voor de meeste mensen is dit de beste manier om te beleggen: het correct timen van de markt lukt namelijk bijna niemand.

Gespreid beleggen

Ten slotte is het slim om zo gespreid mogelijk te beleggen. Beleggers raken vaak in paniek wanneer hun beleggingen plotseling flink dalen. Het gebeurt maar weinig dat alle sectoren tegelijk slecht presteren. Door je beleggingen te spreiden over verschillende sectoren, verlaag je dan ook het risico op een daling van al je gecombineerde beleggingen.

Voor beleggers met een kleinere beurs kan het slim zijn om in een indexfonds of ETF te handelen. Door van deze beleggingsproducten gebruik te maken kan je je geld eenvoudig spreiden over verschillende beleggingsproducten. Door maandelijks in te stappen, pas je direct de techniek van dollar cost averaging toe. Op die manier haal je de emotie zoveel mogelijk uit je beleggingen.

Hoe controleer je je emoties?

Alle beslissingen die we nemen zijn in ieder geval gedeeltelijk gebaseerd op emoties. In een bekende psychologie studie bleek dat wanneer het hersendeel dat verantwoordelijk is voor onze emoties niet langer werkt, we helemaal geen beslissingen meer kunnen nemen. Onze hersenen zijn zelfs zo slim gebouwd dat ze achteraf gezien vaak onze emotionele beslissingen rationaliseren.

Je maakt het bijvoorbeeld uit met je liefdespartner omdat je niet meer voldoende emoties ervaart. Vervolgens rationaliseer je deze beslissing door een heel lijstje op te stellen met dingen die aan hem of haar mankeren. In het dagelijkse leven is het niet ontzettend belangrijk om je hiervan bewust te zijn. Wanneer je gaat beleggen is dit wel belangrijk.

Het is dan aan te raden om actief op zoek te gaan naar emotionele impulsen. Denk na over wat bepaalde gevoelens bij je opwekte en bekijk hoe het je beleggingsgedrag heeft beïnvloed. Ben je bijvoorbeeld tientallen beleggingen gaan openen uit verveling? Dan is het belangrijk om de ineffectiviteit van deze emotie te erkennen en om een strategie te bedenken waarmee je voorkomt dat dit in de toekomst opnieuw gebeurt.

Alleen door regelmatig te evalueren leer je hoe je emoties je gedrag beïnvloeden en kan je ze beter sturen.

Hebzucht is goed, angst is..

Laat ik dit artikel afsluiten met één van mijn favoriete filmquotes: ’hebzucht is goed’ uit de film Wall Street. Een gezonde mate van hebzucht in combinatie met wat angst maakt je een emotioneel sterke belegger. Zorg er echter voor dat beide emoties goed in balans blijven, zodat je verantwoord en gebalanceerd kan beleggen.

Teveel hebzucht leidt immers tot te hoge risico’s en daardoor een lager of negatief rendement. Angst leidt daarentegen tot onzekerheid waarbij er vaak helemaal niet belegd wordt. Met beleggen behaal je op de lange termijn een hoger rendement dan met sparen. Wil je zelf leren hoe je moet beleggen? Bekijk dan het drie stappenplan in beginnen met beleggen !

Auteur

Over Alex Mostert

Al toen ik 16 was kocht ik stiekem mijn eerste aandeel. Ondertussen beheer ik beleggen.info al meer dan 10 jaar en help ik mensen graag bij het bereiken van 'financiële vrijheid'. Na een studie bedrijfskunde en psychologie heb ik mij volledig toegelegd op ondernemen: de helft van de tijd in Nederland & de helft van de tijd in het buitenland. Lees hier meer over mij & maak kennis! Laat ook vooral een reactie achter onder het artikel!